I INLEIDING

Voor u ligt het jaarplan 2021 van het Openbaar Ministerie (OM) Aruba. Een jaarplan is geen actieplan maar een koersbepaling. Weliswaar richtinggevend voor de concretisering van beleid en acties, maar geen uitputtend overzicht van het beleid op alle thema’s waarop het OM actief is.

Voor het OM is destijds een visie ontwikkeld voor de jaren 2018-2022 om aan de taakuitvoering richting te geven. De ambities voor 2021 zijn nog steeds dezelfde en actueel. Het verschil met voorgaande jaren zit dan ook niet zozeer in de ambities en de instrumenten die daarvoor worden ingezet, maar wel in het meer nadruk leggen op de volgende aspecten: slachtofferbejegening, tenuitvoerlegging van straffen,  mediabeleid en (door) ontwikkelen van aanwijzingen en richtlijnen en de communicatie daarover.

De COVID-19 pandemie heeft ook op de bedrijfsvoering van het OM impact. Dit had onder meer tot gevolg dat de werkprocessen werden aangepast zodat de medewerkers thuis konden werken. Er zijn extra laptops aangeschaft en de server van het OM werd op afstand toegankelijk, zodat dossiers ook thuis konden worden benaderd. De mogelijkheden van video conference werden meer benut, zodat het dagelijkse overleg met ketenpartners zoals bijvoorbeeld het Gerecht en het KIA doorgang konden vinden. Voorgeleidingen en verhoren vinden nu plaats via deze video conference verbinding. Verklaringen omtrent het gedrag (VOG) worden online aangevraagd en boetes kunnen digitaal worden betaald. Naast het feit dat deze werkwijze  klantvriendelijk is, is het ook efficiënt. Ook werd een online afsprakensysteem geïntroduceerd.

Daarnaast werd de website van het OM in een snel tempo up to date gemaakt teneinde het publiek zo goed mogelijk te kunnen informeren over de nieuwe werkwijze,  de online producten, evenals de uitgebrachte richtlijnen, vacatures en persvoorlichting. Intern werden de regels van de Dienst Volksgezondheid (DVG) nauwlettend gevolgd en opgevolgd zodat de medewerkers ook veilig op kantoor konden en kunnen werken. Het gebouw is ruim genoeg zodat aan het begrip “social distancing” goed gevolg kan worden gegeven. Op gezette tijden worden de medewerkers eraan herinnerd dat zij de maatregelen moeten blijven opvolgen. Een COVID-19 huisreglement werd aan de medewerkers uitgedeeld.  

Op het gebied van integrale aanpak van veiligheidsproblemen vervult het OM al jaren de rol van initiatiefnemer en stimulator. Het Veiligheidshuis is daarvan een goed voorbeeld. Daarnaast ligt er voor het OM zelf een opdracht om niet alleen aan te jagen, te innoveren en de regie te nemen, maar om haar eigen corebusiness verder op orde te brengen. De komende jaren zijn dat vooral de slachtofferbejegening en de tenuitvoerlegging van de straffen. Dat vergt een professionele organisatie –hoe beperkt qua omvang ook- die doet wat ze zich heeft voorgenomen en afspreekt. En daar ook transparant over is. De professionaliteit van het OM zit hem vooral in de mensen. Medewerkers van het OM moeten van elkaar weten wat ze doen en waarom. Het vastleggen van procedures en werkafspraken is onderdeel van professioneel en transparant werken. En met elkaar en anderen in gesprek zijn over de vraag of afspraken met anderen worden nagekomen. Dat vergt teamwerk. Ook in 2021  zal de samenstelling van het OM op diverse plaatsen weer veranderen. Dat levert niet alleen uitdagingen op, maar vooral weer kansen. Want de nieuwe en jonge mensen brengen nieuwe ideeën mee en juist dat stelt het OM in staat nog beter in te spelen op veranderende omstandigheden.

Kort samengevat: houdt het OM focus op de eigen taken, professionaliseert en maakt zich als vanouds sterk voor een integrale aanpak van veiligheidsvraagstukken.

II BELEID & STRATEGIE

1. Focuspunten 2021

Slachtofferbejegening

Het komende jaar zal er meer aandacht zijn voor de bejegening van slachtoffers.  Slachtoffers van strafbare feiten hebben het recht om tijdig over relevante informatie met betrekking tot hun strafzaak te beschikken. Op dit vlak kan de prestatie worden verbeterd. De richtlijn Slachtofferhulp uit 2007 zal worden geactualiseerd. Ook bij de tenuitvoerlegging van de straf dient er voldoende aandacht te zijn voor de belangen van slachtoffers. Om die reden is inmiddels de richtlijn Informeren van slachtoffers van zedendelicten en ernstige levensdelicten bij (voorwaardelijke) invrijheidstelling vastgesteld. Daarbij geldt als uitgangspunt dat een slachtoffer van een zedendelict en/of een ernstig levensdelict altijd wordt geïnformeerd voordat de veroordeelde in vrijheid wordt gesteld.

Schadefonds geweldsmisdrijven

Een volgende stap ten aanzien van een betere bejegening van slachtoffers vormt het Schadefonds Geweldsmisdrijven. Het OM heeft de ambitie om in samenwerking met het ministerie van Justitie, Veiligheid & Integratie een dergelijk schadefonds op Aruba te introduceren. Het principe van het Schadefonds Geweldsmisdrijven is dat een eenmalige uitkering aan slachtoffers met ernstig psychisch of fysiek letsel kan worden gegeven. Daarmee erkent het Schadefonds namens de samenleving vanuit de overheid het onrecht dat hen is aangedaan. Zo draagt het Schadefonds bij aan herstel van vertrouwen in de samenleving en doet het recht aan slachtoffers en hun naasten.

Tenuitvoerlegging van straffen

De kracht van een straf valt of staat met de tenuitvoerlegging daarvan. Het OM benut nog onvoldoende de wettelijke mogelijkheden ingeval bijvoorbeeld een geldboete niet wordt betaald of niet wordt voldaan aan de opgelegde schadevergoedingsmaatregel. Dan zou immers de vervangende hechtenis moeten worden uitgezeten in het Korrektie Instituut Aruba (KIA). De beschikbare detentiecapaciteit is hierbij een obstakel. Dat neemt niet weg dat in 2021 nadrukkelijk zal worden ingezet op de tenuitvoerlegging van straffen. Met de directie van KIA zullen afspraken worden gemaakt over de nodige celcapaciteit. Als dat geregeld is zullen er incasso-acties worden gehouden. Als er dan nog niet betaald worden zullen tot aanhouding en plaatsing in het KIA worden overgegaan. De verwachting is dat geldboetes eerder zullen worden voldaan.

Transparant mediabeleid

De maatschappelijke opdracht van het OM brengt niet alleen de verantwoordelijkheid mee om in de invulling van haar taak een effectieve bijdrage te leveren aan een veilige en rechtvaardige samenleving. Deze taakstelling vereist ook dat interventies zichtbaar, merkbaar en herkenbaar zijn voor slachtoffers, daders en hun omgeving, en dat het OM open is over de gemaakte afwegingen en beslissingen. Ook het erkennen van fouten horen daarbij. De burger heeft het recht goed en tijdig te worden geïnformeerd.

Het komende jaar zal worden ingezet op een actief communicatiebeleid waarbij het OM voortdurend blijft zoeken naar nieuwe, creatieve mogelijkheden om de samenleving te informeren en zich steviger te positioneren als een betrouwbare en transparante partner. Het OM heeft twee officieren van justitie benoemd als perswoordvoerder. Deze medewerkers beheersen het Papiaments. In het verlengde hiervan is een nieuwe persrichtlijn vastgesteld.

Aanwijzingen en Richtlijnen

Het OM wil het komende jaar investeren in het (door)ontwikkelen van aanwijzingen en richtlijnen. Aanwijzingen en richtlijnen bevorderen eenduidigheid in en transparantie van het optreden van het OM. Dat houdt in dat kritisch zal worden gekeken naar de bestaande; deze zullen worden beoordeeld op relevantie en actualiteit. Tevens zullen er, indien nodig, nieuwe aanwijzingen en richtlijnen worden ontwikkeld. Aanwijzingen en richtlijnen worden zowel op de website van het OM als die van de overheid gepubliceerd.

• Voortgezet beleid

Steviger inzetten op samenwerking

Corruptie, (zware) ondermijning, atraco’s en mensenhandel en mensensmokkel zetten de veiligheid onder druk. Om deze en andere veiligheidsdreigingen het hoofd te kunnen bieden, blijft de samenwerking en verbinding met alle veiligheidspartners, zowel lokaal, interregionaal als internationaal, van cruciaal belang. Strafrechtshandhaving vindt steeds plaats in nauwe samenwerking met het Korps Politie Aruba (KPA), het Recherche Samenwerkingsteam (RST), de Stichting Reclassering en Jeugdbescherming Aruba (hierna: Reclassering), het KIA, de Douane, de Kustwacht, het Fiscale Inlichtingen- en opsporingsteam (FIOT) en andere diensten. Er zijn aldus volop samenwerkingsverbanden gaande om de veiligheid te vergroten. Nauwe samenwerking en een actieve betrokkenheid van veel partijen leiden aantoonbaar tot concrete resultaten.

Belangrijke voorwaarden voor een effectieve samenwerking zijn echter, naast de eigen taakstelling en eigen regie, het samen keuzes maken en prioriteiten bepalen. Dit dient te gebeuren aan de hand van een informatie gestuurd proces. Met betrekking tot de informatiedeling valt zeker nog winst te behalen. Het Fusion Center (FCA) kan hierin een belangrijke rol spelen. Op Aruba is het FCA een overlegorgaan waar met ketenpartners op integrale domeinen informatie wordt verzameld en gedeeld. Dit vindt plaats op basis van de interinsulaire intelligence agenda, aangevuld met de integrale onderwerpen op de Intel agenda Aruba of een onderwerp dat zich opdringt in de actualiteit.

Tevens is de doorontwikkeling van het FCA onderdeel van de interinsulaire opdracht vanuit het JVO voor het door ontwikkelen van de interinsulaire informatie uitwisseling, waarbij een drietal ontwikkelagenda’s worden uitgewerkt: intelligenceprocessen, toerusting en opleidingen. De verwachting is dat het FCA in de loop van 2021 zal door ontwikkelen, er van uitgaande dat daarvoor de middelen zullen worden vrijgemaakt, zoals benoemd in de landspakketten en het Justitieel Vierlanden Overleg (JVO).

Sinds eind vorig jaar is de Stuurploeg Aruba, waaraan de korpschef, het hoofd van de Landsrecherche, de hoofdofficier, de rechercheofficier, de BCI officier van justitie en in het verleden het hoofd van de RST deelnemen, weer actief en werkt naar tevredenheid. De Stuurploeg komt maandelijks bijeen en bepaald onder meer welke projectmatige onderzoeken gedraaid zullen worden en welke opsporingsambtenaren daarmee belast worden. Er worden preweegdocumenten en projectvoorstellen opgeleverd. Op die manier kan men van reactief opsporen naar projectmatig opsporen. Projectmatige opsporing begint bij informatieproducten en dan verder naar preweegdocumenten en projectplannen en dat allemaal op basis van de intelligence agenda (die moet er ook komen). De gehouden risicoanalyse in 2018 en 2019 speelt hierbij een belangrijke rol. De geconstateerde risico’s voor Aruba kan de aanpak sturen en beheersbaar maken. Gestreefd wordt deze risico’s zoveel mogelijk terug te dringen naar een aanvaardbaar niveau. Het aanleveren van informatieproducten blijft hierbij van essentieel belang.

Aruba neemt ook deel aan de Stuurgroep RST, daartoe is in 2019 door de minister van Justitie, Veiligheid & Integratie het Protocol inzake gespecialiseerde recherchesamenwerking tussen de landen van het Koninkrijk, getekend. RST staat voor (gespecialiseerde) recherche samenwerkingsteam, een samenwerkingsverband tussen Aruba, Curaçao, Nederland en Sint Maarten. De samenwerking is in het protocol als volgt omschreven: (a) de beschikbaarheid van recherchevoorzieningen van de landen en de verdere ontwikkelingen daarvan met het oog op een effectieve rechtshandhaving, alsmede (b) de beschikbaarheid van capaciteit en expertise, mede ter ondersteuning van de recherche van de landen, gericht op de aanpak van grensoverschrijdende criminaliteit en misdrijven, die gezien de ernst of frequentie dan wel het georganiseerd verband waarin ze worden gepleegd een ernstige inbreuk op de rechtsorde vormen alsmede rechtshulp met betrekking tot dergelijke strafbare feiten. De Stuurgroep RST is een interinsulaire stuurgroep waarbij over de (voorgestelde) onderzoeken en de capaciteit van het centrale RST besluiten worden genomen. Op Aruba geldt als uitgangspunt dat er steeds sprake is van samenwerkingsverbanden tussen de diverse opsporingsorganisaties. Zo werkt het RST samen met de Landsrecherche of met het KPA. Deelnemers aan deze stuurgroep zijn de korpschef, de rechercheofficier van justitie en de procureur-generaal. Deze laatste is in 2021 voorzitter van deze insulaire stuurgroep.

Het RST is ook op een andere wijze werkzaam op Aruba en wel via de constructie van het zogenoemde “embedded” team. Thans is   het “embedded” team samengevoegd met de Unit Georganiseerde Criminaliteit (UGC) van het KPA en één team geworden, maar dat moeten twee teams worden. Dus één team met 4 medewerkers van KPA en 4 medewerkers van het RST en daarnaast de UGC. Het “embedded” team moet dan nog meer projectmatig gaan optreden. De huidige constructie voldoet niet aan het hiervoor genoemde RST protocol.

Daarnaast wordt in het kader van het Landspakket Aruba de samenwerking bij de aanpak van ondermijning en corruptie verstevigd.

• Er komt een stevige financiële impuls om de rechtshandhaving in het kader van ondermijning en corruptie te versterken. Over meerdere jaren en verspreid over het RST, het Openbaar Ministerie en het Gemeenschappelijk Hof komt er 7 miljoen euro extra voor Aruba ter beschikking – momenteel wordt over de invulling hiervan nog gesproken.
• Operationele strategie voor het Caribisch deel van het Koninkrijk van de Nationale Politie in Nederland. Er wordt een soort informatie recherchepoot voor het Koninkrijk opgetuigd, het zogenoemde MIT (Multidisciplinair Interventieteam). Met het doel om de criminaliteit in Midden- en Zuid-Amerika in een zogenoemde upstream aanpak in dit deel van het Koninkrijk te bestrijden in plaats van in Nederland.

Herzien Wetboek van Strafvordering

Een gemoderniseerd Wetboek van Strafvordering zal mogelijkerwijs in 2021 in werking treden. Het OM anticipeert op deze nieuwe wetgeving gelet op het feit dat de inwerkingtreding gevolgen heeft voor de uitvoeringspraktijk. Dit betekent dat het OM extra zal investeren in de deskundigheidsbevordering van het OM-personeel.

Evaluatie (C)FATF en de bestrijding van witwassen

Door COVID-19 pandemie is de evaluatie van Aruba door de (C)FATF verschoven naar het derde kwartaal van 2021. In het kader van deze evaluatie zal ook het OM worden geaudit op de vraag hoe effectief Aruba is bij de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering. Daarbij zal aan de orde komen in hoeveel gevallen doormeldingen van het MOT aanleiding was tot of zijn gebruikt bij strafrechtelijke opsporingsonderzoeken en bij de vervolging van strafbare feiten. De audit wordt met spanning tegemoet gezien. Er is weliswaar veel gebeurd op dit vlak, maar uit de voorbereidingen van de audit kan al wel worden geconcludeerd dat de strafrechtelijke onderzoeken en vervolgingen qua verwachtingen helaas zijn achter gebleven.

De komst van het nieuwe bedrijfsprocessensysteem PRIEM zal eraan bijdragen dat de informatie die essentieel is in het kader van een (volgende) evaluatie door de (C)FATF, eenvoudig en overzichtelijk beschikbaar komt. Daarnaast is de politie en andere opsporingsinstanties gevraagd witwasonderzoeken meer op te pakken. De wens voor meer financiële opsporingscapaciteit vanuit het OM is al sinds jaar en dag bekend, maar net als bijvoorbeeld in Nederland is dit een taai onderwerp. Zonder opgeleide financiële rechercheurs geen processen-verbaal en zonder processen-verbaal geen vervolging. Dat neemt niet weg dat er op Aruba veel aandacht is voor het afpakken van “fout” geld door middel van het Integraal Afpakteam Aruba. Jaarlijks worden daarbij mooie successen gehaald!

Integraal Afpakteam Aruba

Het jaar 2020 is het Afpakteam op organisatorisch, zakelijk en personeelsvlak doorontwikkeld, in 2021 wordt hiermee doorgegaan. Eind 2020 is vanuit Nederland een nieuwe afpakofficier aangesteld. Deze officier van justitie was werkzaam voor het Functioneel Parket (FP) in Nederland.  Het FP is een specialistisch, landelijk opererend onderdeel van het Nederlandse OM, dat zich o.a. toelegt op de bestrijding van complexe fraudecriminaliteit en in het afwikkelen van complexe ontnemingszaken.

Daarnaast ligt de focus van het Afpakteam zowel op het gebied van zelfstandige witwasonderzoeken als het ondersteunen van andere opsporingsinstanties bij strafrechtelijke onderzoeken. In de eerste maanden van 2021 heeft het Afpakteam reeds beslag gelegd op een bedrag van meer dan 500.000 AWG in lopende onderzoeken. Een aanzienlijk deel van dit bedrag is afgepakt door middel van een buitengerechtelijke afdoening. Het Afpakteam zal zich daarnaast richten op financiële onderzoeken naar (witwassen met) vastgoed. Hierbij zal het in beslaggenomen vastgoed geveild worden. Eveneens zal het Afpakteam meer nadrukkelijk dan voorheen de samenwerking zoeken op bepaalde thema’s, zoals drugspanden en het (illegaal) vervoer van contanten via de luchthaven. Ook wil het Afpakteam voorlichting geven. Dit om bewustzijn te creëren – zowel binnen de opsporing als in de samenleving –  dat er ook vanuit een financieel oogpunt opgetreden wordt bij crimineel handelen.

Tot slot is de inschatting dat het Afpakteam in 2021 aanzienlijk en waardevol beslag zal kunnen leggen en uitwinnen gelet op enkele rechtshulpverzoeken en eigen onderzoeken. Hiermee geeft het OM een duidelijk signaal af, namelijk dat misdaad niet loont!

Opleidingstraject officier in opleiding (OIO)

In het Justitieel Vierlanden Overleg is besloten dat het OM Aruba aansluit bij het OIO opleidingstraject, zoals ontwikkeld door het OM van Curaçao, Sint Maarten en Bonaire, Sint Eustatius en Saba in afstemming met het Nederlandse OM. Dit met het doel te komen tot een personele bezetting van het OM in deze regio die vakinhoudelijk van een uitstekend niveau is. De werving is gericht op landskinderen. Hopelijk kan eind 2021 worden gestart met een Arubaanse kandidaat aan het opleidingstraject. Dit traject neemt minimaal twee jaar in beslag en bestaat onder meer uit de training om het zittingsvaardigheidsbewijs te krijgen en opleiding bij de diverse parketten in Nederland en in de Caribische regio.

Mensenhandel en mensensmokkel

De bestrijding van mensenhandel en mensensmokkel blijft een belangrijke prioriteit van het OM. Deze vormen van criminaliteit hangen nauw samen met de influx van illegalen op Aruba en vereist een multidisciplinaire aanpak. Het OM zal ook in 2021 blijven deelnemen aan de ‘Taskforce mensenhandel en mensensmokkel’ die als hoofddoel heeft om tot een gedegen integrale aanpak te komen, waarbij niet alleen aan het strafrechtelijke aspect aandacht wordt besteed, maar ook andere disciplines hun rol en verantwoordelijkheid in de bestrijding van mensenhandel en mensensmokkel nemen.

Een knelpunt betreft het gebrek aan opsporingscapaciteit bij de Unit Mensenhandel en Mensensmokkel (UMM). Hierdoor worden er te weinig zaken van mensenhandel worden opgepakt, terwijl er wel signalen zijn van mensenhandel (zowel seksuele uitbuiting als arbeidsuitbuiting). Het OM dringt ook in 2021 aan om de opsporingscapaciteit te vergroten en deskundigheid bij de UMM verder uit te bouwen. Samenwerking met de Koninklijke Marechaussee is daarbij wat het OM betreft een goede optie.

Een volgend knelpunt betreft het gemis van een goede analysecapaciteit. Bij mensenhandel en mensensmokkel is niet zelden sprake van netwerken. Personen die naar Aruba worden gesmokkeld, worden immers gehuisvest en tewerkgesteld. Gesmokkelde personen zijn doorgaans kwetsbare personen die afhankelijk zijn van hun netwerk en uitbuiting ligt op de loer. Uit de mensensmokkelzaken komt voldoende informatie naar voren waarop verder gerechercheerd zou kunnen worden. En ook hier geldt, zonder processen-verbaal van de recherche of andere opsporingsinstanties geen strafrechtelijke vervolging!

Klachtenregeling

Transparant waar het kan en het afleggen van verantwoording zijn essentieel om het vertrouwen van de burgers in het OM te behouden en te onderhouden. Ingevolge artikel 78 van de Landsverordening materieel ambtenarenrecht is het OM verplicht zorg te dragen voor een behoorlijke behandeling van een klacht. Het OM zorgt ervoor dat een dergelijke regeling er dit jaar komt. 

III OPERATIONELE DOELSTELLINGEN

De aanpak van high impact crimes

De aanpak van High Impact Crimes (HIC) heeft de hoogste prioriteit. Atraco’s en woninginbraken zijn delicten met een grote impact op het slachtoffer, diens directe omgeving en het veiligheidsgevoel in de maatschappij.

Atraco´s

Nog steeds is er sprake van een grote betrokkenheid van Venezolanen, al dan niet met hulp van lokale informanten en (te) vaak met een (ernstige) geweldscomponent. Het gebruik van excessief geweld heeft een grote emotionele en fysieke impact op slachtoffers en derhalve blijft het OM tezamen met het overvallenteam van het KPA onverminderd inzetten op de bestrijding van atraco’s  

Woning- en bedrijfsinbraken

Door de COVID-19 pandemie zijn mensen meer thuis. Hierdoor is weliswaar het aantal woninginbraken afgenomen, maar tegelijkertijd is het aantal inbraken in bedrijfspanden  toegenomen. Deze ruimtes zijn een interessant doelwit voor inbrekers, mede door de vaak waardevolle apparatuur die aanwezig is in het pand.

Ook in 2021 zal het OM zich samen met het Woninginbrakenteam van de politie blijven inzetten voor het oplossen van woning- en bedrijfsinbraken en het veroordelen tot (lange) vrijheidsstraffen van de daders. 

De aanpak van witwassen

Hoewel is afgesproken met de opsporingsdiensten dat een financieel onderzoek in principe deel uitmaakt van elk (meer of meer omvangrijk) opsporingsonderzoek naar zware of georganiseerde criminaliteit, laat de praktijk helaas een ander beeld zien. Er is nog steeds een groot tekort aan financieel rechercheurs. In dit verband moet opgemerkt dat het voor de politie buitengewoon lastig is om de daarvoor geschikte opleidingen, bijvoorbeeld bij de Nederlandse Politieacademie, te verkrijgen. Het grote tekort aan financiële opsporingscapaciteit laat zich in alle landen van het Koninkrijk zien. Desalniettemin wordt, waar mogelijk, onderzoek verricht naar aanleiding van verdachte transacties aangeleverd door het bureau MOT (Melding Ongebruikelijke Transacties). Bij de witwasaanpak hoort ook een ontnemingscomponent. Een ontnemingsprocedure is vast onderdeel van witwasonderzoeken. Zodoende kan ook deze vorm van criminaliteit niet lonen.

Teneinde een zo compleet mogelijk inzicht te krijgen in specifieke witwasrisico’s in Aruba conform de internationale (FATF) verplichtingen en standaarden is in 2020, naar aanleiding van het gehouden National Risk Assessment (NRA) in 2018 en 2019, een (concept) rapport uitgebracht. In 2021 zal hier een vervolg op komen. Het NRA maakt het mogelijk de handhavingsketen gerichter aan te sturen op de aanpak van specifieke witwasrisico’s. Hier is ook een belangrijke rol weggelegd voor het ministerie van Financiën en de Centrale Bank Aruba.

De aanpak van zedenmisdrijven

Zedendelicten zijn ernstige schendingen van de lichamelijke en geestelijke integriteit van het slachtoffer. Zedenzaken zijn daarmee ingrijpende zaken die vaak veel emoties oproepen. De ernst en het in grote mate voorkomen in Aruba brengt met zich mee dat een goede samenwerking met de zedenafdeling van het KPA onontbeerlijk is, zodat zaken snel worden opgepakt. De achterstand bij de aanpak van zedenzaken van enkele jaren geleden is opgelost. Voor 2021 blijft het een prioriteit om onderzoeken op dit gebied voortvarend op te pakken en af te handelen. Hiervoor is het van belang dat de zedenafdeling van het KPA over voldoende capaciteit beschikt. Overigens wreekt zich ook hier de opleidingscapaciteit. Als het gaat over de aanpak van zedenmisdrijven ligt er een grote uitdaging om enerzijds over incidenten te communiceren en anderzijds rekening te blijven houden met de onschuldpresumptie en de privacy van verdachten en/of veroordeelden.

De aanpak van relationeel geweld

Het OM constateert dat na het uitbrengen van de Richtlijn relationeel geweld de aangifte bereidheid is toegenomen. Mogelijk zijn door de COVID-19 maatregelen de cijfers gestegen. Door de maatregelen worden mensen gedwongen om binnen te blijven. Deze omstandigheden maken dat de geweldpleger voortdurend in de buurt van zijn slachtoffer is. Daarbij is vaak alcohol- en/of drugsgebruik in het spel.

In samenwerking met de ketenpartners uit het zorgdomein en het sociaal domein werkt het OM hard aan de aanpak van dit type geweld. Hoewel opsporing en vervolging van daders van relationeel geweld een belangrijk onderdeel vormt binnen deze aanpak, is in veel gevallen juist de inzet van zorg nodig om onveilige situaties te voorkomen en/of te beëindigen. De nadruk ligt hierbij dan op het voorkomen van nieuwe gevallen en het doorbreken van een gewelddadig patroon. Strafrecht helpt, maar is uiteindelijk vaak niet de oplossing.

De aanpak van corruptie

De bestrijding van corruptie is sinds jaar en dag een prioriteit. Corruptie heeft een grote invloed op de maatschappij en verstoort op verschillende manieren het evenwicht in de samenleving en de kwaliteit van het leven van individuele burgers. Tevens ondermijnt corruptie niet alleen de rechtsstaat, maar ook het imago van Aruba wereldwijd.

Het OM draagt vanuit een strafrechtelijke invalshoek bij aan de bestrijding van corruptie. Vaak gebeurd dit door de rechtstreeks onder de PG ressorterende Landsrecherche in samenwerking met het RST en soms met het KPA. Dit jaar wordt het hoger beroep in de zaak IBIS waarbij een voormalig minister voor corruptie werd veroordeeld in hoger beroep behandeld door het Hof. Daarnaast zullen de onderzoeken in de zaken Avestrus en Flamingo waarbij ook ex-politici als verdachten zijn aangemerkt worden voortgezet. Corruptie (gerelateerde) onderzoeken vragen nauwgezet en afgewogen beslissingen, zijn vaak internationaal georiënteerd en kosten (daardoor) veel tijd. En hoewel het ongeduld van de samenleving wordt herkend blijft zorgvuldigheid voorop staan.

Verbetering van verkeersveiligheid

Het OM blijft zich inzetten om de verkeersveiligheid op Aruba te verbeteren. Ernstige verkeersfeiten (onverzekerd rijden, rijden zonder rijbewijs en rijden onder invloed) worden altijd vervolgd. Vooral rijden onder invloed blijft een groot probleem op Aruba. Daarnaast wordt geconstateerd dat het aantal mensen dat doorrijdt na een ongeval is toegenomen.

Het beleid zal in 2021 worden n geïntensiveerd met controles op verkeersovertredingen die zowel een preventieve als repressieve werking hebben. Tevens zijn de verkeersrichtlijnen  herzien. Het streven blijft om de verkeerspolitie zoveel mogelijk OPV’s (oproepingsprocessen-verbaal grotendeels al ingevuld met overtredingen die moeten worden aangekruist en oproepingsdata gerecht) bij het OM te laten indienen en minder processen-verbaal.

De aanpak van jeugdcriminaliteit

Het OM heeft sinds jaar en dag extra aandacht voor de jeugdcriminaliteit. Het aantal strafbare feiten gepleegd door minderjarigen evenals de ernst van de gepleegde strafbare feiten daalt maar moeizaam. De impact die jeugdcriminaliteit op de samenleving kan hebben, is niet te miskennen. Jongeren die zich bezighouden met gewapende (roof)overvallen, verkrachting of drugshandel en daarbij het gebruik van excessief geweld niet schuwen, zorgen voor sterke gevoelens van onveiligheid in de samenleving.

Bij de jeugdigen is veelal sprake van sociale problematiek. Het tijdig onderkennen van de sociale problematiek is van groot belang om in een zo vroeg mogelijk stadium maatregelen te kunnen treffen. Dit vraagt om een keten overstijgende aanpak. Het OM zal zich in 2021 blijven inzetten om tezamen met de ketenpartners binnen en buiten het Veiligheidshuis te streven naar een integrale en effectieve sluitende aanpak in de bestrijding van jeugdcriminaliteit.

Hoewel het Wetboek van Strafrecht voldoende mogelijkheden biedt ten aanzien van het jeugdstrafrecht, doen zich in de praktijk voortdurend uitdagingen voor als het gaat om de  uitvoeringsmogelijkheden.

De Reclassering is bezig met het opzetten van een Halt (Het Alternatief) project. Dit houdt in dat dat voor kleine vergrijpen de politie kan besluiten jongeren door te sturen naar Halt, alwaar zij de kans krijgen hun strafbare gedrag door middel van een kleine werkstraf recht te zetten. Door het voeren van gesprekken, het maken van werk- en leeropdrachten en het bieden van excuses, beoogt Halt grensoverschrijdend gedrag bij jongeren zo vroeg mogelijk te stoppen. Met als doel herhaling en een strafblad te voorkomen. Het OM is betrokken bij dit project en volgt de ontwikkelingen op de voet.

De aanpak van drugscriminaliteit

De afgelopen jaren is een toename van drugscriminaliteit te zien. Aruba laat daarin geen ander beeld zien dan andere landen. De toename van de lokale drugsverkoop vanuit woningen baart zorgen. Het aantal drugspanden is toegenomen en dat zet de leefbaarheid van de wijken onder druk. Ook ziet het OM bezorging van drugs aan derden. Het OM werkt tezamen met het KPA in het Projectteam drugspanden. Het Projectteam heeft inmiddels mooie resultaten behaald. In 2021 zal het Projectteam de lokale verkoop vanuit woningen nog intensiever aanpakken en bestrijden, waarbij ook nauw wordt samengewerkt met het Afpakteam. Als er wordt geconstateerd dat een persoon geen inkomen heeft, maar wel waardevolle spullen, dan worden deze goederen in beslag genomen en laat het OM deze goederen verbeurdverklaren door de rechter. Misdaad mag immers niet lonen! De mogelijkheden om woningen bestuursrechtelijk te sluiten, zoals bijvoorbeeld in Nederland gebeurd, kan hierbij wellicht behulpzaam zijn. Daartoe moet echter wel eerst wetgeving worden geïmplementeerd.

IV  DOORONTWIKKELING VAN DE ORGANISATIE

Het OM heeft voortdurend aandacht voor het verhogen van de efficiëntie en effectiviteit van de organisatie. In 2021 ligt de focus op de volgende projecten die gericht zijn op het doorvoeren van verbeteringen binnen de bedrijfsprocessen teneinde een verdere professionalisering van de organisatie te bevorderen.

ICT – Informatisering en automatisering

Project PRIEM – conversie van RUBI naar PRIEM en Paga-bo-but

Dit jaar zal grotendeels in het teken staan van de implementatie van het bedrijfsprocessensysteem PRIEM en Paga-bo-but (onderdeel van PRIEM). Het OM werkt hierin nauw samen met Stichting Beheer ICT Rechtshandhaving (SBIR), het OM van Curaçao, Sint Maarten, Bonaire, Sint Eustatius en Saba en het Gemeenschappelijk Hof van Justitie van Aruba, Curaçao, Sint Maarten, Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Met de gefaseerde conversie van RUBI naar PRIEM zullen de huidige bedrijfsprocessen kritisch worden bekeken en indien nodig worden aangepast.

Een adequaat en up-to-date bedrijfsprocessensysteem is een absoluut vereiste voor een professionele organisatie. Niet alleen voor het borgen van de kwaliteit van het primaire proces, maar ook voor het aanleveren van de juiste managementinformatie om het goede inzicht in het verloop van de bedrijfsvoering te krijgen.

De invoering van PRIEM en Paga-bo-but heeft voor de gehele organisatie gevolgen voor wat betreft de huidige werkprocessen. Maar dit geldt met name voor de afdeling Administratie. Om die reden staat 2021 voor de afdeling Administratie in het teken van een reorganisatie. De reorganisatie omvat naast een nieuwe structuur, ook een wijziging van de huidige werkprocessen en een andere functieverdeling/indeling. Hiervoor is contact gezocht met het OM Curaçao, Sint Maarten, Bonaire, Sint Eustatius en Saba die al geruime tijd met PRIEM en derhalve hun processen en organisatiestructuur reeds hebben aangepast. Tevens wordt het OM hierin ondersteund door DRH (Departamento Recurso Humano, HRM dienst van het land Aruba).

De reorganisatie heeft tot gevolg dat het formatieplan zal moeten worden herzien. Bij de herziening van het formatieplan zullen de andere afdelingen binnen het OM eveneens worden betrokken. Ook hierin zal DRH het OM ondersteunen. Het definitieve formatieplan zal uiteindelijk aan de minister worden voorgelegd ter besluitvorming.

Project Decos JOIN

Met het zaaksysteem van JOIN kan het OM al zijn ondersteunende processen efficiënter, sneller en transparanter uitvoeren. In samenwerking met ITP Caribbean wordt dit jaar bekeken welke ondersteunende processen bij het OM kunnen worden geautomatiseerd met als doel dat elke medewerker bij het OM uiteindelijk met JOIN gaat werken.

Online betalen

De ontwikkeling van het online betalen heeft door COVID-19 een vlucht genomen. Voor alle soorten boetes evenals de Verklaring omtrent het Gedrag (VOG) is online betalen inmiddels een feit. In 2021 wordt gewerkt aan het door ontwikkelen van de backoffice, zodat er meer informatie uit het systeem kan worden gehaald, zoals informatie over wie nog openstaande boetes heeft en welke betaalmethoden zijn gebruikt. Zodra Paga-bo-but in werking treedt zal dit vlotter gaan.

Personeelszaken

Performance management

Performance management is een belangrijk instrument om mensen en daarmee organisaties te laten groeien. Het project heeft het afgelopen jaar stilgelegen wegens het vertrek van de HR-adviseur die aan dit project met het OM was verbonden. Prioriteit voor 2021 betreft het opnieuw leven inblazen van dit project.

Personeelsreglement

De maatregelen om de verspreiding van het coronavirus te beperken hebben ook binnen het OM geleid tot een andere manier van werken. Dit jaar zal een nieuwe balans moeten worden gevonden tussen thuiswerken en werken op kantoor. Om bij te dragen aan een gezonde en veilige thuiswerkplek is het belangrijk om in te zetten op goede voorlichting en de verantwoordelijkheid die de werkgever en de werknemer daarbij elk hebben. Daarnaast dient er aandacht te zijn voor het optimaliseren van hybride vergaderen. Om die reden dient beleid omtrent thuiswerken een plek te krijgen in het personeelsreglement.

Medewerkers die in het weekend werken, kunnen aanspraak maken op time back. De regels omtrent time back zijn echter aangescherpt te voorkomen dat er te grote verlofstuwmeren ontstaan. Deze nieuwe regels worden in het personeelsreglement opgenomen.

Veiligheidsplan

In 2021 zal het OM een integraal veiligheidsplan presenteren, waarin een duidelijke hulpverleningsstructuur en –organisatie is uitgewerkt voor het geval dat zich een ramp of calamiteit voordoet. In het veiligheidsplan zal eveneens aandacht zijn voor BHV (bedrijfshulpverlener).

Financiën

Op het gebied van financiën vormt in 2021 het verzelfstandigen van het beheer van de begroting voor wat betreft het deel goederen en diensten een prioriteit. Vervolgens zal de aandacht uitgaan naar de opzet van de nieuwe financiële administratie. In het kader hiervan dienen alle procedures te worden herzien.